Enzyme-linked immunosorbent assay (ELISA) หรือ Enzyme Immunoassay (EIA) เป็นชื่อของการทดสอบที่ใช้หลักการทางภูมิคุ้มกันวิทยา โดยอาศัยปฏิกิริยาการจับกันแบบจำเพาะระหว่างแอนติเจน (Antigen)และแอนติบอดี้ (Antibody)
โดยหลักการของวิธี ELISA คือ การใช้แอนติเจน (Antigen) หรือ แอนติบอดี (Antibody) เคลือบติดพื้นผิว ELISA Plate โดยติดฉลากด้วยเอนไซม์ลงบนแอนติเจนหรือแอนติบอดี้ จากนั้นเมื่อเติมสารตั้งต้นการเกิดปฏิกริยา (substrate) ลงไป จะทำปฏิกิริยากับเอนไซม์แล้วเปลี่ยนสีเมื่อกลายเป็นผลิตภัณฑ์ จากนั้นวัดผลของสีที่เกิดขึ้นโดยอ่านค่าการดูดกลืนแสงด้วยเครื่องอ่านไมโครเพลท (Microplate Reader) ก็สามารถตรวจสอบทั้งเชิงปริมาณและคุณภาพของสารที่เราต้องการตรวจสอบได้
หลักการ ELISA สามารถนำไปประยุกต์ใช้ในการทดลองที่เกี่ยวข้องกับการศึกษาเชิงปริมาณและ คุณภาพของแอนติเจนและแอนติบอดี เช่น วินิจฉัยโรคติดเชื้อจุลชีพ แบคทีเรีย ไวรัส ปรสิต เชื้อรา สารพิษจากจุลชีพ และ ยา ยกตัวอย่างการตรวจวิเคราะห์โรคอย่างเช่น การตรวจหาเชื้อ COVID-19 จากตัวอย่างเลือดผู้ป่วย รวมถึงการตรวจสอบทั้งในเชิงปริมาณและคุณภาพของสารที่ต้องการ ซึ่งมีขั้นตอนง่ายๆดังนี้
- ให้แอนติเจนหรือแอนติบอดีเคลือบอยู่บน solid phase เช่น บนผิวของภาชนะทดลอง, microtiter plate, bead, ซึ่งเป็นพลาสติกพวก Polypropylene, polystyrene, polyvinyl, nylon, cellulose, polyacrylamide
- เติมสิ่งส่งตรวจที่ต้องการตรวจหา (Ag หรือ Ab) ลงไปทำปฏิกิริยา และล้างส่วนเกินที่ไม่ได้ทำปฏิกิริยาออกไป
- เติมแอนติบอดีที่ติดฉลากด้วยเอ็นไซม์ (conjugate ) ลงไป เมื่อเติม substrate เอ็นไซม์จะย่อย substrate เปลี่ยนเป็นสีโดยความเข้มสีขึ้นกับปริมาณแอนติเจนและ แอนติบอดีที่ทำปฏิกิริยากัน
หลักการทดสอบของงาน ELISA มี 5 รูปแบบได้แก่
1. Indirect method
ให้แอนติบอดีที่ต้องการตรวจทำปฏิกิริยากับแอนติเจนที่ทราบชนิดแล้วซึ่ง เคลือบอยู่บนพื้นผิวของ solid phase แล้วใช้ Anti-human immunoglobulin ที่ติดฉลากด้วยเอ็นไซม์ทำปฏิกิริยาอีกขั้นหนึ่งปริมาณ ความเข้มสีขึ้นกับปริมาณ แอนติบอดีที่ต้องการตรวจหา
2. Double antibody sandwich method
เคลือบแอนติบอดีบนพื้นผิวของ solid phase แล้วทำปฏิกิริยากับแอนติเจนที่ ต้องการตรวจ หลังจากล้างแล้วใช้ แอนติบอดีที่ติดฉลากด้วยเอ็นไซม์ (แอนติบอดีนี้จำเพาะกับแอนติเจนที่ต้องการตรวจเช่นกัน) ล้างและเติม substrate แล้ววัดปริมาณความเข้มสีที่เกิดขึ้น
3. Competitive binding method
ถ้าต้องการหาแอนติเจน เคลือบแอนติบอดีบนพื้นผิวของ solid phase แล้วทำปฏิกิริยากับแอนติเจนที่ ต้องการตรวจและแอนติเจนที่ติดฉลากด้วยเอ็นไซม์ ล้างและเติม substrate แล้ววัดปริมาณความเข้มสีที่เกิดขึ้น
4. Immunochromatography
การทำปฏิกิริยาระหว่างแอนติเจนกับแอนติบอดีที่จำเพาะติดฉลาก ด้วยสารสี (dye) หรือ แอนติบอดีกับแอนติเจนที่จำเพาะ ที่ติดฉลากด้วยสารสี เป็นวิธีตรวจแบบ Rapid test
5.Immunoblot (Western Blot
การแยกส่วนประกอบของโปรตีนด้วยกระแสไฟฟ้าบนวุ้น (gel) แยกโปรตีน และ ถ่ายซับ (Blot) โปรตีนจากวุ้นไปยังแผ่นเมมเบรน เช่น nitrocellulose membrane จากนั้น เติมแอนติบอดีที่จำเพาะกับแอนติเจนที่อยู่บนเมมเบรน และเติม anti-immunoglobulin ที่ติดฉลากด้วยเอ็นไซม์ และ เติม substrate แล้วดูปฏิกิริยาการเกิดสีบนแผ่นเมมเบรน
สำหรับผู้ที่สนใจทำการทดลองวิธี ELISA ทางบริษัทฯ เรามีจำหน่าย ELISA plate จาก Corning รวมทั้ง antibody ได้แก่ primary antibody, secondary antibody รวมถึงผลิตภัณฑ์อื่นๆ จาก Nordic Mubio และ Exalpha
คลิกดูสินค้าทั้งหมดด้านงาน ELISA จาก ANH
หรือ สนใจติดต่อได้ที่ฝ่ายขาย ANH ทั่วประเทศ